२०६५ लाइ - संक्षेपमा हेर्दा

नया वर्षको पहिलो पोस्ट के लेख्ने भनेर विषय वस्तुको खोजी गर्दा , यसो सोचे कति कविताहरुमात्रै टासौ भन्ने लाग्यो त्यसैले पुरानै कुराहरु लेख्ने जमर्को गरे :-

राजनैतिक रूपमा निकै तनाबपूर्ण रहेर बितेको छ गएको २०६५ साल तर एतिहासिक रूपले समझन योग्य भएको छ र अहिले निकै हौसला तथा उमंग दिलाएर छपकै छोपी सकेको छ नया बर्ष २०६६ ले ।
नेपलिहरुका लागी राजनैतिक रुपमा गएको बर्ष उपलाब्धिमुलक रहेको नै मान्नु पर्छ । माओवादी विद्रोहीहरु दन्द छाडेर शान्ति प्रक्रियामा भाग लिदै राज्यको बागडोर सम्हाल्न सफल भए । सामन्ती राजतन्त्रको अन्त्य भई संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रको सुरुवात पनी यही बर्ष भयो । जनताहरू आफ्नो मालिक आफै भए , राष्ट्रपति अर्थात राष्ट्र प्रमुख पहिलो पल्ट जनताको छोरो भयो । जनचाहनालाइ प्रतिनिधित्व गर्ने संविधानका लागी संविधानसभाको गठन पनी यही वर्ष भयो । सुरुका दिनहरुमा हातेमालो गर्दै अघि बढेका राजनैतिक दलहरुमा आपसी मतभेदले गर्दा पछि एउटा राजनैतिक उपलब्धि संगै धेरै व्यबहारिक समस्याहरु थपिदै गए जसका कारण संविधान सभामा २ सय २० सिट जितेर सबै भन्दा ठुलो दल बनेको माओवादिले वर्ष भरिनै विबाद मा रहनु प्-यो । संसदको बैठकहरु नियमित संचालन नहुनु , ह्त्या , अपहरणका साथै बन्द हड्तालले मुलुक निकै आक्रान्त रह-यो । बन्द विरुद्र केही ठाउमा प्रतिकार भए पनी , बन्द मुक्त जिल्ला र ठाउॅहरु पनी बन्द र चक्काजाममा परे । स्वतन्त्र प्रेस जगत राज्य र बन्द कर्ता दुबै तर्फबाट आक्रमणको निशानी बन्यो - युद्र काल भन्दा केही फरक रहेन । अन्तराष्ट्रीय मन्दिले नेपालको श्रम र अर्थातान्त्रलाई निकै नराम्रो असर पर्यो ,फलस्वरूप - अनियन्त्रित बाजार भाऊ , मुद्रा स्फिर्ती का साथै वैदेशिक रोजगारिमा रहेका नेपालीहरु मलेशिया , गल्फ आदि कन्ट्रिहरुबाट पर्किनु पर्यो अनि विदेशमै रहेका नेपालीहरुले भोगेको सुख -दू:ख का कहानी त लामै रहेको छ । थुप्रै उपलब्धि र समस्याका बाब्जुत २०६५ साल विदा भएर गए पनी समग्रमा कस्तो रह-यो त २०६५ ?

हेरौं न त संक्षेपमा (बुदागत रुपमा )

1. 
   
   
   गणतन्त्रात्मक राज्यको घोषणा :-नेपाल पहिलो पटक जेष्ठ १५ गते गणतन्त्रात्मक राज्य घोषणा भयो । संविधानसभाको पहिलो बैठकले गणतन्त्र घोषणा गर्यो - घोषणा गर्दा संविधानसभामा ५ सय ६० र विपक्षमा ४ मत परेको थियो । यो घोषणासँगै नेपालमा २ सय ४० वर्षे राजतन्त्रको विधिवत अन्त्य भयो । र १५ दिन भीत्र राजदरबार छोड़न पूर्व राजा ज्ञानेन्द्रलाइ पत्र पठाइयो ।
   
   
2. 
   
   
   जेष्ठ २९ मा राजा भए साधारण नागरिक ।
   
   
3. 
   
   
   असार १ मा नारायणहिटी दरबारलाई तत्कालीन प्रधानमन्त्री गिरिजाप्रसाद कोइरालाले संग्राहालय घोषणा गरी उदघाटन गरे ।
   
   
4. 
   
   
   जनताको छोरो राष्ट्रपति :- साउन ४ मा मधेसी जन अधिकार फोरमको तर्फबाट परमानन्द झा उपराष्ट्रपति भए भने धनुशाका डा। रामवरण यादब संविधानसभा सदस्यको ३ सय ८ मत ल्याएर नेपालको पहिलो राष्ट्रपति भने । त्यसरी नै साउन ८ मा सुवास नेम्बाङ संविधानसभाको अध्यक्षमा निर्विरोध सेलेक्ट भए ।
   
   
5. 
   
   
   साउन ३१ मा लामो समय सम्म विद्रोही भएर रहेका माओवादिहरू - सप्तामा :- सशस्त्र विद्रोहबाट सप्ता कब्जा गर्ने उद्देश्य लिएका माओवादिका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रधानमन्त्री बने । जो रोल्पा -२ र काठमाडौँ -१० बाट निर्वाचित भएका थिए ।
   
   
6. 
   
   
   महत्वाकांक्षी बजेट :- नेपालमा अहिले सम्मकै ठुलो बजेट माओवादी नेतृत्वको सरकारले ल्यायो तर धेरै ले यसलाई महत्वाकांक्षी भनेर आलोचना गरे जसको राशि २ सय ३६ अर्बको थियो तर योजनाअनुसार बजेट खर्च हुन सकेन ।
   
   
7. 
   
   
   मंसिर २१ मा पोखाराका विकास पराजुली र भक्तपुरका गणेशमान सिंकेमनले डाफे नामक जहाज बनाएर सफल परिक्षण उडान गरे ।
   
   
8. 
   
   
   प्रकोप र दुर्घटना :- भाद्र २ मा सप्तकोशी बाधको तटबन्ध भत्कदा सयौको मृत्यु र हजारौ नागरिक घरबारविहीन भए । माघ १३ मा कोशी पुन: पुरानै धारमा फर्किएपछि राजमार्ग संञ्चालनमा आएको छ । त्यस्तै साउन १६ मा भारतको उतराखण्डमा तिर्थयात्रिको बस दुर्घटनामा पर्दा ३६ नेपाली को मृत्यु भएको थियो।
   
   
9. 
   
   
   पशुपतिमा राजनीति :- पशुपति क्षेत्र विकास कोषले पशुपतिनाथ मन्दिरमा नेपाली पुजारी राख्ने नियुक्तिको निर्णय गर्यो तर यहाँ भएका भारतीय पुजारिहरू थिए । नियुक्तिमा पारदर्शी र प्रतिस्पर्धात्मक नभएको भन्दै मन्दिरका भण्डारिहरुले विरोध गरे र सर्वोच अदालतले समेत निर्णय सच्चाउन सरकारलाई आदेश दिएपछि पुरानै भारतीय भट्ट महाबलेश्वर नै बहाली भए ।
   
   
10. 
    
    
    गणतन्त्र नेपालको नया संविधान निर्मानको लागी जनमत संकलन गर्न सभासदहरु पहिलो पटक जनता समक्ष पुगे ,कार्यतालिका अनुसार २०६७ साल जेष्ठ १४ गते सम्म नया संविधान निर्माण गर्ने योजना रहेको छ ।
    
    
11. 
    
    
    तराई आन्दोलन :- थारुलगायतका तराईका जनजातीहरूले आफुलाई मधेसीको सुचिमा राखेको भन्दै फागुनमा आन्दोलन गरे र १३ दिन तराईका २२ जिल्ला ठप्प पारेका थिए । सरकार र थारु समुदाय बिच चैत १ गते ६ बुदे सहमति भएपछि आन्दोलन स्थगित भएको थियो ।
    
    
12. 
    
    
    दशक पछि राष्ट्रीय खेल : - चैत २४ मा राजधानीमा ५ औ राष्ट्रीय खेलकूद प्रतियोगिता सुरु भयो , यो २०५५ साला मा भएको ८औ साफ गेम देखि यताको ठुलो प्रतियोगिता रहेको थियो , जसको उदघाटन राष्ट्रपति डा । रामवरण यादब ले गरेका थिए । उदघाटन पछिका खेलहरुमा जनमुक्ति सेना पनी सामेल भए पछि नेपाली सेना असंतुष्ट भई जनमुक्ति सेना संलग्न ६ खेलमा सहभागी भएन ।
    
    
13. 
    
    
    अन्तमा आफ्नै कुरा गर्ने हो भने यस वर्ष ब्लग र फेसबुक मार्फत मित्रहरुसँग भलाकुसारी गर्ने सौभाग्य मिल्यो अरु त उस्तै छ उही विदेशिनुको पीडा साथै यसपाला सकुसल मुलुक फिर्न पाइयोस अनि अझ ब्लग र फेसबुक मार्फत मित्रहरुसंग डिजिटल साइनो प्रगाढ़ बनाउन सकौ भन्ने लागेको छ । अब कविता र गीत का कुराहरु कम हुने छन .... अब हल्का गफिनु पनी पर्ला , हेरौन त यो साल कसरी वित्दो हो - यही पछि कुरा गरौला नि !
    
    

यसका साथै गएको बर्षमा देशमा लोडशेडिंगको विकराल अबस्था ,सेना - सरकार विवाद , ह्त्या र अपहरणहरुको शृङ्खला , संसदमा अबरोध , दलहरु बिच उतार चढाब , राजदूत प्रकरण तथा मन्दिको प्रत्यक्ष असर भार, प्रेट्रोल ग्यासको समस्या आदि धेरै रहेका छन ।

अहिले सम्म जे-जसरी विते पनी - मुलुक मा अझै राजनैतिक सहकार्यको आबश्यकता रहेको छ - अहिले कुनै पाटी , बाद र नेताको राजनीति होइन जनताको राजनीति खाचो रहेको छ जसले वि पि को 'एक घर एक गोठ ' र मदन भण्डारीको जबज (जनताको बहुदलीय जनवाद ) को सपना साकार होस अनि मात्र सर्बहाराको दिन खुल्ने छ जित हुने छ स्वाभिमानी नेपालीको । बिखंडनवादमा आत्मगौरव नखोजौ ,स्वतन्त्र र एकतामा आत्मीयता बाडौ । राजनैतिक स्थिरता शान्ति र विकाशको लागी । नया बर्षको नयापनमा सिर्जना र सपनाले सार्थक रूप धारण गर्न पाओस ! नया नेपाल ! ! हाम्रो नेपाल बनोस !!!

(जानकारीहरु :- केही पत्रपत्रिकाहरूबाट लीइएको हो )