समाल र कतारको सब्जी खेती यात्रा

घूम फिर गर्ने सिलसिला र कतारलाइ नजिक बाट नियाल्ने रहरमा म हरेक शुक्रबार ( बिदाको दिन ) घूम फिर गर्न कतै जाने ( सधै नभए पनी - प्राय: ) गर्दछु , त्यही क्रममा गत साता म केही मित्रहरु सँग Al Mansoor Garden – No. 5 गएको थिए । १५ May का विहान दोहा बाट करीब ७० km टाढा रहेको उक्त गन्तब्य पहिलाउन गाडीको १०० स्पीडमा हामी हाम्रो गन्तव्य तीर ( गुरु - नरेन्द्र गुरुङ्ग - धनकुट्टा, द्रोण बस्नेत -गुल्मी , विकाश श्रेष्ठ -पोखरा, ओम बोगटी -झापा र म ) हुइकिम ।

तर हामी बाटो बिराएर कतारको बोडर लाइन ( बहराइन र इरान को) समालको समुन्द्रिक किनारमा पुगिम - जून दोहा बाट करीब ११० km जती टाढा रहेको छ । तर मलाइ त कुनै आपति भएन किन भने अझ अर्को नया ठाउ हेर्न र घुम्न पाइने भो भनेर रमाइलो माने र हत -पत गाडी बाट झरेर २ / ४ फोटो लीन सुरु

गरिहाले तर मलाई समुन्द्रको किनारमा रहेको ६ ओटा जहाजले

आर्कसित गर्यो र त्यसको तस्वीर लीन थाले तर त्यसको लगतै मैले एउटा पुलिस अफिसरको गाली खानु प-यो किन भने त्यो इरानको जहाज रहेछ । उनीहरूले इरानीहरु माछा मार्ने क्रममा आफ्नो बोडर लाइन क्रस गरेर आफ्नो एरिया मा आएको कारण त्यसलाई आफ्नो कब्जामा ल्याएका रहेछन , त्यसैले त्यसको तस्वीर लीन नदिएका रहेछन - यो कुरा त्यहीको प्रेट्रोल पममा काम गर्ने चितवनका एक नेपाली मित्रले जानकारी गराउनु भयो अहिले मलाई उहाको नाम त याद भएन ।
त्यस पछि द्रोण सरले भोज राज जी लाइ

फोन गर्दै "हामी त हराइम है , अन्तै पो पुग्यौ " भन्दै जानकारी दिनु भो । हामी त्यहा बाट फर्किम र हाम्रो डेस्टिनेसन खोज्दै अघि बढिम ।
"ओह ! कस्तो अच्चम " भन्दै त्यहा पुग्ने बितिकै म त्यो आश्चर्यजनक हरियाली हेरेर त्यस्मै हराउन थाले ठ्याकै आफ्नै गाउघरको जस्तो लाग्यो - अघि आउदा बाटो बिराएर भोगेको सबै परिसानीहरु दूर भएर गए । ओह !!! कोपी , लौका , बन्दा , लशुन , प्याज, टमाटर , बैगुन, मुला, पाटाको हरियो साग (जुट) , लट्टे साग आदि सबै .... त्यो पनी गाउघर तीर हुने पोम्सेटले पानी जमीन बाट तानेर लागाइदो रहेछ (किनभने त्यहा करेन्ट थिएन ) , यसले मलाई पुरै नेपालको याद दिलाई दियो । मरभूमि मा पनी यस्तो देखे पछि मलाई त - 'शिप र प्रबिधि सहित परिश्रम गरे जाहा पनी जे गर्न सकिदो रहेछ' भन्ने लाग्यो । त्यहा मलिलो माटो र बिज जोड़न , पाकिस्तान आदि बाहिरी देश बाट मगाइदो रहेछ ।

त्यहा रहनु हुने सबै नेपालीहरुमा मैले मिजासिलो र सहयोगी भाव रहेको पाए उहाहरुले हामीलाई राम्ररी उक्त गाडेन डुलाउनु भो र त्यहाको बारेमा निकै जानकारी गराउनु भो साथै आफ्नो सुख दू:ख का कुराहरु पनी । त्यस बिच हामीले धेरै फोटो र भिडियोहरु लीन भ्याएका थीम । ओम र द्रोण जी ले निकै सोध खोज गर्नु भो म त भिडियो र फोटो लीन नै तलीन थिए बिकास भने मुला खान र लौका टिप्न मा नै मस्त - "लौ यहाँ त नेपाल नै रहेछ " भन्दै ।

उहाहरुले काम गर्ने कम्पनीको त्यहा ५ ओटा गाडेन र ४ ओटा क्याम्प रहेको रहेछ । जसमध्ये नेपालीहरुको मात्र २ ओटा क्याम्प रहेको छ र बाकी अरु २ ओटा क्याम्पमा एसियन देशकै कामदारहरु रहेका रहेछन ,त्यहा रहेका करीब ४३ नेपालीहरु मध्ये धेरै जसो बाग्लुङ्गका रहेछन । त्यहाको सीनियर कामदारहरुमा गोर्खाका भोज राज लामिछाने , दीपक लामिछाने , थुम्कानाथ सिम्खडा आदि रहेका छन ।

समझौता प्रत्रमा कतारी ६५० रियल (६५० कतारी रियल नभए एयर पोर्ट पास नपाइने भएकोले - देखाउनको लागी त्यस्तो समझौता पत्र तयार परिएको हुदो रहेछ ) लेखिएको भए पनी मासिक तलब मुदिर ( मालिक) ले ५५० रियल मात्र दिने गर्द्रो रहेछ र तलब पनी कहिले २ महीना त कहिले ३ महिनामा दिने गर्दो रहेछ । अनि कति बचाउने र कहिले पठाउने घर खर्च , कहिले साहुको ऋण चुक्ता गर्ने किन भने त्यही काम को लागी यहाँ आउदा उनीहरूले ७० हजार देखि १ लाख २० हजार नेपाली रकम सम्म एजेन्टलाई बुझाएर आएका छन । खाना पनी आफ्नै खर्चामा खानु पर्ने, त्यस्तो मरभूमिमा पनी बिना एयर कन्डीसन र राम्रो आबास बिना बाच्नु परेको छ र कामको अबधि नै निश्चित नभएको दिनको १४ देखि १६ घण्ट काम गर्नु पर्ने त्यसमा कुनै पनी दिन छुट्टी नमिल्ने - सधै जोतिरहनु पर्ने । यस्तो कथा कतार आएका धेरै नेपालीहरुको रहेको छ जसको लेखा जोखा कसले गर्ने ?

कम्पनीले धेरै आबस्यक सुविधाहरु उपलब्ध गराएको छैन तर अर्को अच्चम्मको कुरा के भने - कम्पनीले यस्तो गरे पनि ३ / ४ पटक घर गएर त्यही कम्पनीमा आउने कामदारहरुको संख्या पनी उलेखिय रहेको पाइयो । यो सब अहिले नेपालमा भैरहेको आन्तरिक दन्द र राजनैतिक अस्थिरताको उपज हो भन्दा कुनै दुई मन नहोला ।

यो भ्रमण को श्रेय गुल्मी समाज सेवा समाज का द्रोण बस्नेतलाइ दिन चाहन्छु , जसले भम्रणको चाजो- पाजो मिलाउनु भएको थियो र यसमा गुरु नरेन्द्र जी लाइ पनी म धन्यवाद दिन चाहन्छु गुरुङ जी ले हामीलाई त्यहा सम्म पु-याउन सहयो गर्नु भएको थियो साथै सब्जी खेतीको बारेमा अघि अघि हिड्दै त्यसको बारेमा जानकारी दिएर हाम्रो यात्रालाइ सार्थक पु-याउन थप सहयोग पुर्याउनु हुने भोज राज जी लाइ अझ मुरी मुरी धन्यबाद ! टक्याउदछु । धन्यबाद ।